લેબમાં તૈયાર કરેલા મિનિપ્રોટીન્સ વાઇરસને શરીરના સેલ્સમાં પ્રવેશતા અટકાવવા માટે લોકનું કામ કરે છે
બેંગલોર, તા.૭
બેંગ્લોરની ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ દ્વારા નવા આર્ટિફિશિયલ પેપ્ટાઇડ્સ અથવા મિનિપ્રોટીન ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે જે સાર્સ-કો-૨જેવા જીવલેણ વાઇરસને ઇનએક્ટિવ કરવામાં સક્ષમ છે. નેચરલ કેમિકલ બાયોલોજીમાં પ્રકાશિત આ રિસર્ચ અનુસાર, મિનિપ્રોટીન્સ શરીરમાં વાઇરસને પ્રવેશતા અટકાવે છે ઉપરાંત તે વાઇરસ પાર્ટિકલ પર એકસાથે જ હુમલો કરીને તેની માનવશરીર પર ગંભીર અસરને પણ નબળી બનાવી શકે છે.રિસર્ચર્સ અનુસાર, પ્રોટીન-પ્રોટીન ઇન્ટરેક્શન એક પ્રકારે તાળાં અને ચાવીની માફક કામ કરે છે. આ ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાને લેબમાં તૈયાર કરેલા મિનિપ્રોટીન્સ વાઇરસને આપણાં શરીરના સેલ્સમાં પ્રવેશતા અટકાવવા માટે લોકનું કામ કરે છે અથવા વાઇરસને લોક થતાં અટકાવવા ચાવીનું કામ કરે છે.ટીમ દ્વારા જે રિસર્ચ અને સંશોધન કરવામાં આવ્યું છે તેમાં એવા પ્રકારે મિનિપ્રોટીન્સની ડિઝાઇન તૈયાર કરવામાં આવી છે જે વાઇરસના સ્પાઇક પ્રોટીનને જ બ્લોક કરી દે છે. આ એવા પ્રકારના પ્રોટીન છે જે સેલ્સમાં સાર્સ-કોવ-૨ વાયરસને શરીરમાં પ્રવેશ આપે છે અને હ્યૂમન સેલ્સને ઇન્ફેક્ટકરે છે. મિનિપ્રોટીન્સ મૂળ હેલિકન કે હેરપિન શેપના પેપ્ટાઇડ્સ છે, જે એકબીજાં સાથે એ પ્રકારે સંકળાયેલા છે કે અન્ય ફોર્મેશનની અસરને નબળી કરવામાં સક્ષમ છે. ક્રાયો-ઇલેક્ટ્રોન માઇક્રોસ્કોપીઅને અન્ય બાયોફિઝિકલ મેથડ દ્વારા આ ફોર્મ્યૂલાને વ્યાપક રીતે દર્શાવવામાં આવી છે. આ ફોર્મેશન મૂળ ડિમર તરીકે ઓળખાય છે, પ્રતિ ડિમરિક બંડલના બે ચહેરા છે. જે એકસાથે બે મોલેક્યૂલ્સને ટાર્ગેટ કરવા સક્ષમ છે.સંશોધકોના અનુમાન અનુસાર, પ્રોટીનની બે બાજુ બે અલગ અલગ લક્ષ્ય સાથે જોડાશે અને એકસાથે ચાર વાઇરસ પ્રોટીનને લૉક કરશે અને સેલ્સમાં પ્રવેશવાની ક્રિયાને અવરોધિત કરશે. મોલેક્યૂલર બાયોફિઝિક્સ યૂનિટના એસોસિએટ પ્રોફેસર અનુસાર, આ પ્રોટીન સેલ્સ એક્ટિવ રીતે કાર્ય કરવા માટે સક્ષમ હોવા છતાં અમારે સૈદ્ધાંતિક પુરાવાઓની જરૂર હતી.ટીમે એક અનુમાનિત રિસર્ચ માટે જીૈંૐ-૫ તરીકે ઓળખાતા મિનિપ્રોટીન્સને માનવ શરીરના સેલ્સમાં પ્રવેશતા સાર્સ-કોવ-૨ અને એસીઈ૨નામના સ્પાઇક પ્રોટીન્સના ઇન્ટરેક્શન એટલે કે, જોડાણને ટાર્ગેટ કર્યું. સ્પાઇક પ્રોટીન મૂળ ત્રણ એકસરખા દેખાતા પોલીપેપ્ટાઇડ્સ હોય છે અને પ્રત્યેક રિસેપ્ટર બાઇડિંગ ડોમેન માટે સક્ષમ હોય છે, આ પ્રકારના પેપ્ટાઇડ્સ એસીઈ૨રિસેપ્ટર (સંગ્રહક) હ્યૂમન સેલ્સની સપાટી પર યજમાન તરીકે બેઠાં હોય છે જે વાઇરસને આપણાં શરીર પર સરળતાથી પ્રવેશ કરવા દે છે.એસઆઈએચ-૫ મિનિપ્રોટીન્સની સંરચના આ પ્રકારના આરબીડીને હ્યૂમન એસીઈ૨ને બ્લોક કરવા માટે કરવામાં આવી છે. હવે એસઆઈએચ-૫ ડિમર જ્યારે એસ પ્રોટીનનો સામનો કરેછે ત્યારે તેની એક તરફ ત્રણમાંથી એક આરબીડીના એસ પ્રોટીનને નબળું બનાવી દે છે. જ્યારે અન્ય આરબીડીના એસ પ્રોટીન આ પ્રક્રિયાથી બંધાઇ જાય છે અથવા બ્લોક થઇ જાય છે. આ ક્રોસ લિંકિંગ મિનિપ્રોટીન્સને એકસાથે બે એસ પ્રોટીનને બ્લોક કરવામાં સરળ રસ્તો બનાવી આપે છે. વાઇરસના મોનોમર્સ તેના ટાર્ગેટને બ્લોક કરવા સક્રિય હોય છે, તેમ છતાં એસ પ્રોટીન બ્લોકની ક્રોસ-લિંકિંગ પદ્ધતિ વાઇરસના અણુંઓને નિષ્ક્રિય કરવા વધુ સક્ષમ છે.
